Afstempelen van pensioenen verwijst naar het (meestal tijdelijk) verlagen van pensioenuitkeringen of de toekomstige opbouw van pensioenrechten. Dit wordt beschouwd als een extreme maatregel, die noodzakelijk kan zijn wanneer de dekkingsgraad van een pensioenfonds aanzienlijk onder het minimaal verplichte niveau van 105% daalt, zoals vereist in Nederland. De toezichthouder, De Nederlandsche Bank, kan dan maatregelen eisen om de dekkingsgraad binnen drie jaar te herstellen. Indien de voorgestelde maatregelen onvoldoende blijken, kan afstempeling worden afgedwongen.